Er is een toenemend aantal Somaliers in Haarlem dat veelvuldig gebruik maakt van  khat, terwijl er tevens een groep is  die van dit middel zo veelvuldig gebruik maakt dat van een verslaving gesproken kan worden. Het gebruik van dit middel beperkt hun functioneren en brengt hen in een isolement.

Het gebruik van khat wordt vaak in verband gebracht met trauma’s als gevolg van oorlog, vlucht, sociaal isolement, spanningen in het gezin door gewijzigde rolpatronen en ervaren knelpunten op diverse maatschappelijke terreinen (van de Reek, 2001). Gezien de achterstand op veel gebieden, de grote cultuurkloof en het vasthouden aan zeer traditionele opvattingen over gezondheid en Qat problemen wijkt een en ander sterk af van wat gebruikelijk is in de westerse cultuur. In het westen bestaat er een traditioneel sterke scheiding van lichaam en geest terwijl in andere culturen dit onderscheid niet bestaat (Rohlof, et al., 1999). Dit betekent voor veel Somaliërs dat geestelijke klachten en lichamelijke klachten niet duidelijk te onderscheiden zijn. Somatische klachten worden relatief vaak gerapporteerd in tegenstelling tot geestelijke klachten. De structuur van de Nederlandse gezondheidszorg staat ver af van de Somalische. In Somalië werden problemen binnen de familiegemeenschappen opgelost. Er wordt door de Somalische gemeenschap in verhouding weinig gebruik gemaakt van de Nederlandse gezondheidszorg als gevolg van miscommunicatie, onbegrip en onvoldoende kennis van het systeem van de gezondheidszorg hier (Gemeente Tilburg, 2000). Sleutelfiguren uit de Somalische gemeenschap spreken van een taboe op gezondheidsproblemen en stigmatisering en isolering van personen die wel gebruik maken van de geestelijke gezondheidszorg.

De Khat verslavingsproblemen lijken in stand te worden gehouden door vier factoren.

1. Somaliërs lijken zich niet bewust van Khat problemen.
2. Er is geen vertrouwen in de verslaving/ gezondheidszorg.
3. Somaliërs met verslavingsproblemen durven niet om steun te vragen bij landgenoten.
4. GGD- instellingen hebben onvoldoende kennis van en ervaring met deze doelgroep.

Op basis van deze bevindingen hebben wij daarom gemeend een project te ontwikkelen waarin wij Somaliers willen informeren over hun khat gebruik en de gevolgen die dit kan hebben op hun gezondheid.   Tevens wilden wij hen informeren over het verbod op khat

• Bevorderen dat door de inzet van intermediairs het khat probleem binnen de gemeenschap bespreekbaar wordt en geaccepteerd;
• Stimuleren dat de verslavingszorg en gezondheidszorg een adequaat aanbod ontwikkeld gericht op khat;
• Somaliers zijn op de hoogt van het verbod op khat;
• Stimuleren dat Somaliers de weg weten te vinden naar de verslaving- en geestelijke gezondheidszorg

In dit project hebben wij het gebruik en misbruik van khat binnen de Somalische gemeenschap bespreekbaar gemaakt en hen geïnformeerd over de gevolgen van regelmatig gebruik voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid. Tevens hebben wij hen geïnformeerd over het besluit dat de overheid vorig jaar heeft genomen om het gebruik en handel in khat strafbaar te stellen. Daarnaast hebben wij gezondheidswerkers geïnformeerd  over khat gebruik en besproken hoe bevorderd kan worden dat er een adequaat aanbod komt voor zeer regelmatige gebruikers. Dit alles door middel van diverse projecten en activiteiten.

• Er zijn circa 250 folders verspreid;
• 8 sleutelfiguren hebben de training succesvol afgerond  en zijn ingezet bij de voorlichting bijeenkomsten en jongeren activiteiten;
• Er zijn 7 voorlichtingsbijeenkomsten voor vrouwen, mannen en jongeren georganiseerd waar gemiddeld 30 deelnemers per bijeenkomst naar toe zijn gekomen;
• Deelnemers zijn goed geïnformeerd over de gevolgen van het gebruik van khat en de strafbaarstelling van het bezit en het verhandelen er van;
• Deelnemers weten waar zij terecht kunnen voor verdere hulp en begeleiding;
• Er is een bijeenkomst georganiseerd voor gezondheid werkers waar 20 hulpverleners op af zijn gekomen;
• Deelnemers zijn goed geïnformeerd over khat en gevolgen en er zijn tussen partijen samenwerking afspraken gemaakt;
• Er zijn een keer per 14 dagen sportactiviteiten voor jongeren georganiseerd waar gemiddeld per keer 30  jongeren aan deel hebben genomen;
• Jongeren zijn goed geïnformeerd over khat en de gevolgen bij regelmatig gebruik en de strafbaar stelling van bezit en het verhandelen er van.